-
1 взбрести
-
2 докатиться
-
3 въехать
сов.1) керү, барып (килеп) керү2) менү, күтәрелү -
4 на
I предлог1) с вин. п. (при обознач. действия, направленного на поверхность или внешнюю сторону предмета)...га, өстенә2) с вин. п. (при обознач. лиц, организаций, на к-рые возлагается ответственность, работа и т. п.)...га, өстенә3) с вин. п. (при обознач. места, на к-рое направлено действие)...гапойти на завод — заводка бару; заводка эшкә керү
4) с вин. п. (по направлению, в сторону)...га,...га табаидти на голос — тавыш ишетелгән якка таба бару; тавышка таба бару
окна на восток — тәрәзәләр көнчыгышка таба [карый]
дверь на улицу — ишек урамга таба [карый]
5) с вин. п. (при обознач. соприкоснсвения, столкновения)...ганаткнуться на кого-л. в темноте — караңгыда кемгә дә булса барып бәрелү
6) с вин. п. (при указ. срока, времени)...та,...нена зиму — кышка, кыш айларына
на этот раз — бу юлы, бу очракта
со дня на день — бүген-иртәгә, тиз арада, тиз вакыт эчендә
7) с вин. п. (с какой целью, для чего-л.)...га8) с вин. п. (при обозначении цели, назначения)...лык9) разг.; с вин. п. (при обознач. специальности, профессии)...лыккаучиться на слесаря — слесарьлыкка уку;
10) с вин. п. (для, ради)...га, өчен11) с вин. п. (с сущ. "лад", "манера", "образец")...ча, буенча12) с вин. п. (при обознач. предмета, являющегося орудием действия)...га13) с вин. п. (при обознач. количества, меры)...га14) с вин. п. (при умножении, делении)...га15) с предл. п. (на вопрос "где")...да, өстендә16) с предл. п. (при обознач. лиц, предметов, одетых, облачённых во что-л.)...өстендә,...өстенә17) с предл. п. (при обознач. области, сферы деятельности)...да18) с предл. п. (при указ. на положение, состояние)...да булусостоять на чьём-л. иждивении — берәүнең тәрбиясендә тору
19) с предл. п. (при обозначении времени, срока)...да20) с предл. п. (в нек-рых устойчивых сочет.)...гандана ходу — барганда, барган шәпкә
21) с предл. п. (при обознач. предмета, являющегося нижней или внутренней частью чего-л.)...лы,...эчле22) с предл. п. (при обознач. средств передвижения)...да,...белән23) с предл. п. (при посредстве, с помощью чего-л.)...да24) с предл. п. (при обознач. вещества, к-рое входит в состав чего-л.)...га эшләнгән,...да эшләнгән,...лы,... кушып (катнаштырып) эшләнгән•- сорвать зло II частицамәна, возьми — мә, ал
- на-поди -
5 забраться
сов.2) разг. ерак китү, еракларга барып чыгу -
6 залететь
сов.1) очып барып чыгу, очып менү; очып керү2) [очып барышлый] кереп чыгу, сугылу, тукталыш ясау
См. также в других словарях:
аламан — 1 (Гур., Маңғ.) сарбаз, шапқыншы қол. Таң сарғайып атқанда, Иса Досан бастаған Алпыс кісі а л а м а н, Айналасын жау қамаған, Астына мінген аттары Қазмойын тұлпар жараған (Сәттіғұл). Қара Мәмбет залымның а л а м а н ы көп еді (Н. Байғ., Шығ.,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
җитү — I. ф. 1. Нин. б. урынга яки берәр әйбер янына килү, аны белән тигезләнү. Әйбернең озынлыгы (яки киңлеге) берәр нәрсәгә кадәр сузылуны, башы, очы шул әйбер белән тигезләнүне аңлата 2. Хәрәкәттәге кеше яки әйбернең артыннан куып барып тоту яисә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
қара — азық. Астық д.м. Соғыс зардабын елдің дендеп түсіне бастағаны да биыл жаз: қант шай, қ а р а а з ы қ т ы ң көзі кеміді (Ә.Сарай, Атырау, 310). Қара ала қаз. Қаздың қара ала түсті бір түрі. Көл бетін жапқан қ а р а а л а қ а з бен қасқалдақ,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
дуалақ — (Сем.: Ұрж., Мақ.; Жезқ.: Жез., Ұлы.) дуадақ. Д у а л а қ жерден бір көтеріліп, біраз ұшып барып қайта қонды (Жезқ., Ұлы.). Бұл сөздің осы нұсқасы қазақ жұрты тараған өңірдің оңтүстік, оңтүстік шығыс аймағы мен орталық аймағының кей жерлерінде… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қауышу — Қ орда., Арал; Ақт., Жұр.; Рес., Орын.) жолығу, кездесу, ұшырау. Ол бүгін бізбен қ а у ы ш қ а н еді, мүмкін ертең өзіңмен қ а у ы ш ы п та қалар Қ орда., Жал.). Есендікпен Қызылорда қаласынан қ а у ы ш а й ы қ Қ орда., Арал). Аман болса, бүгін… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жүгіртпе — I зат. сөйл. Өрмектің ерсі жібі мен қарсы жібінің арасынан оңай өткізу үшін сопақша бір нәрсеге орап алған арқау жіп. Мұны «арқау шөлмегі» деп те атайды (ҚСЭ, 9, 49). II зат. жаңа. 1. Жұмыстан шығу үшін әр кабинетке барып, «қарызы жоқ» деген… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
күре — зат. Елді мекен, ауыл, село. – Мешітке барып намаз оқисың ба, әлде к ү р е г е барып пұтқа табынасың ба? (Қ. Жұмаділов, Дарабоз, 1, 52). Бұл күнде қазақтың біраз қаласы мен қалашықтары, кенттері солардың (қалмақтардың) к ү р е с і н е айналып… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
әскери ант — (Военная присяга) жауынгерлердің Отанына, халқына, үкіметіне, өзінің әскери борышына адалдығын білдіретін серті. Әрбір жауынгер қарулы күштердің қатарына кіргенде жеке жеке Ә.а. береді және оны өзінің қолын қоюмен бекітеді. Отанына ант бере… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
ақыр — 1 (Алм.: Жам., Кег.; Талд., Гв.; Қ орда: Сыр., Жал.; Шымк., Қызылқ.; Жамб.: Св., Шу; Қарақ.) малға шөп салатын орын, астау. А қы р ғ а шөп сал, ат жесін (Алм., Кег.). Атты а қ ы р ғ а байладым (Талд., Гв.). А қ ы р шөпті тапап баспау үшін… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
албар — (Көкш., Қ ту; Қ орда: Сыр., Тер., Жал.; Қост.: Семиоз., Торғ., Жанг.; Қар., Қарқ.) ашық қора. Жұбаныш, а л б а р д а ғ ы сиырларға көз салдың ба? (Қост., Семиоз.). А л б а р д а тұрған көк шолақ ат күректің тықырымен Егеубайды танып, жем іздеп,… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ашқыш — (Орал: Казт., Жән.; Гур., Маңғ.; Сем.: Абай, Шұб., Ақс., Көкп.; Рес.: Орын., Қалм.; Қарақ.; Түрікм.: Таш., Тедж., Мары) кілт. Есіктің а ш қ ы ш ы н жоғалтып алма (Орал, Казт.). Есіктің құлпының а ш қ ы ш ы жоғарыда ілулі тұр (Гур., Маңғ.). Мен… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі